Documentaires & Lezingen zijn onder voorbehoud

Donderdag 26 augustus 2021

Een avondje buiten met Henny Groenendijk over ‘Nogmaals archeologisch Haren’

Locatie: Nivon Natuurvriendenhuis De Hondsrug,
Duinweg 6, 9479 TM Noordlaren
Aanvang: 19.30 uur
Entree: € 7,00
Aanmelden tot 23 augustus 2021 kan alleen maar via bijgaande link:
https://www.supersaas.nl/schedule/geboekt/GEBOEKTINHAREN

Archeoloog prof. Dr. Henny Groenendijk is donderdagavond 26 augustus te gast bij het Natuurvriendenhuis De Hondsrug in Noordlaren. Hij vertelt over zijn werk als oud-provinciaal archeoloog, wat er in de bodem van de voormalige gemeente Haren gevonden is en waar nog verder bodemonderzoek verricht zou moeten worden. Hij doet dat tijdens een openluchtvoorstelling bij het Nivon Natuurvriendenhuis.
Noordlaarder Henny Groenendijk, verbonden aan het Groninger Instituut voor Archeologie (Faculteit der Letteren van de Rijksuniversiteit Groningen), blikt terug op zijn periode als provinciaal archeoloog van Groningen en specifiek op het bodemarchief van de oude gemeente Haren. Wat is de huidige stand van kennis en waar liggen nog grote hiaten? Op welke thema’s zou toekomstig wetenschappelijk onderzoek zich moeten richten? De grote landschappelijke variatie van de noordelijke Hondsrug met zijn flankerende beekdalen biedt nog allerlei kansen. Waar het bodemarchief nog gaaf is en welke informatie daaruit is te halen, vormt de rode draad in de lezing. Een van de pijlers van de archeologie is volgens Henny Groenendijk het bouwen van bruggen naar het publiek en het delen van verantwoordelijkheden. Het oudste verhaal van Haren steunt immers voor een belangrijk deel op vondsten en mededelingen van haar inwoners.
Henny Groenendijk schreef deel 21 in de Harener Historische Reeks: ‘Een wandeling door pre- en vroeghistorisch Haren’. Het boekje zal na afloop van Groenendijks inleiding te koop zijn.
‘Een avondje buiten met …’ is een initiatief van de Commissie Letteren van de Culturele Raad Haren in samenwerking met het Nutsdepartement Groningen-Haren, Forumbibliotheek Haren en boekhandel Boomker.

Verwacht: Lezing Waddenzee-Waddenland, cultuurhistorische aspecten van het internationale Waddengebied.

Presentatie Meindert Schroor 

Waddenzee Werelderfgoed. Die eretitel is verleend op basis van natuurwetenschappelijke kwaliteiten.  Maar al meer dan drieduizend jaar wonen en werken er ook grote aantallen mensen rond de Waddenzee. Inwoners die nodig zijn om het predikaat Werelderfgoed tot een succes te maken. Bovendien is in het Waddengebied sprake van een intensief en gevarieerd gebruik door bezoekers. Iedereen heeft wel een mening over het Waddengebied en zijn bewoners. Om te beginnen de bewoners zelf, die het gebied overigens niet of nauwelijks als een eenheid ervaren. Het ligt in een drietal landen (Nederland, Duitsland, Denemarken), is letterlijk uitgestrekt en heeft een onhandige, verbrokkelde vorm. Daarnaast bestaat het ook nog eens uit twee hoofddelen: een verzameling eilanden met een ertegenover gelegen vasteland, die vaak letterlijk met de rug naar elkaar leven. Overigens ook het vasteland (Waddenland) bestaat bij nadere beschouwing uit een verzameling schiereilanden die veelal evenzeer langs elkaar heen leven. Wat evenmin helpt: Het Waddengebied dat – ten westen van de Elbe – west-oost is georiënteerd, is zowel cultureel als sociaal-economisch vooral noord-zuid gericht.

Meindert Schroor is geograaf, historicus en directeur van bureau Varenius te Leeuwarden. Bureau Varenius is een onderzoeks- en publiciteitsbureau op het gebied van de geografie en de cultuurhistorie van Nederland. Het heeft zijn werkterrein voornamelijk in Noord en Oost Nederland.

Locatie
Datum & tijd
Entree               geen
Bijdrage thee/koffie € 1.00
Aanmelden     secretarisgroningenassen@nivon.nl 0592 404 745

Verwacht: Lezing Bedreigingen en Kansen voor het Waddengebied in tijden van klimaatverandering en zeespiegelstijging (4)

Presentatie Pier Vellinga

Het klimaat varieert op tijdschalen van decennia (10-tallen) tot millennia (1000-tallen). Deze variaties zijn van alle tijden. Sinds de 19e eeuw gaan de veranderingen echter veel sneller, hoofdzakelijk door menselijke emissies (uitstoot) van broeikasgassen. Naar verwachting zullen deze veranderingen zich in de komende decennia nog verder versneld doorzetten. Het meest prominente gevolg van klimaatverandering voor de Wadden is dat zeespiegelstijging ‘het voortbestaan van de Waddenzee zoals wij die nu kennen, niet vanzelfsprekend’ maakt (rapport Delta Commissie). Geomorfologische processen die wadsystemen in evenwicht houden met een stijgende zeespiegel kunnen tekort schieten wanneer de stijging te abrupt is, met verdrinking van het gebied tot gevolg. Naast deze dramatische, maar wellicht relatief gemakkelijk vermijdbare gevolgen, zijn er echter tal van andere, subtielere maar daarom niet minder belangrijke veranderingen in het gebied te verwachten. Voorbeelden zijn veranderingen in het zoutgehalte van het water, de morfologie van het Wad, populaties en voedselweb in het water en op het land, maar ook toerisme en economische activiteiten. Welke onderzoeken zijn nodig, welke onderzoeksresultaten zijn van belang en welke maatregelen kunnen worden genomen?

Pier Vellinga is emeritus hoogleraar Aardsysteemkunde aan de Wageningen universiteit en hoogleraar Klimaatverandering en maatschappelijke implicaties bij het Instituut voor Milieuvraagstukken aan de VU Amsterdam, onderzoeker bij Deltares en één van de oprichters van het Internationale Panel op het gebied van Klimaatverandering (IPCC), waarvoor hij met anderen in 2007 de Nobelprijs ontving.

Locatie              Nog niet bekend, Groningen
Datum & tijd   dinsdag 12 mei 19.30 – 21.30 uur
Entree              geen
Bijdrage thee/koffie € 1.00
Aanmelden     secretarisgroningenassen@nivon.nl 0592 404 745

Woensdag  11 maart 2020
Lezing Wonen, Werken en Recreëren in het Waddengebied.

Presentatie Jouke van Dijk

Het Waddengebied wordt gekenmerkt door een sterke wisselwerking tussen mens en natuur. Een deel van de mensen woont er constant en sommige families hebben er een eeuwenlange geschiedenis. Dit geldt zowel voor de eilanden als de kuststrook. De bewoners voelen zich verbonden met het waddengebied en velen vinden hun bestaan in het waddenecosysteem. Binnen het gebied is sprake van een grote sociaaleconomische en cultuurhistorische diversiteit. De economische activiteiten variëren van visserij, landbouw, recreatie en toerisme, exploitatie van natuurlijke hulpbronnen als olie en gas, tot bescherming tegen het water. Wat zijn de sociaal-economische mogelijkheden van dit gebied? Waar liggen de beperkingen?

Jouke van Dijk (Holwerd 1956)  is directeur van de Waddenacademie en hoogleraar Regionale arbeidsmarktanalyse aan de Rijksuniversiteit Groningen. Ook is hij voorzitter van de Sociaal Economische Raad Noord-Nederland.

Locatie: Wijkcentrum Het Dok, Kajuit 4, 9733 CA Groningen, theaterzaal Vlootschouw

Woensdag 15 januari 2020
Lezing Ontstaan en Dynamiek van het Waddengebied

Presentatie: Piet Hoekstra , hoogleraar fysische geografie aan de universiteit van Utrecht, portefeuillehouder waddenacademie. https://waddenacademie.nl

Hij zal kort ingaan op de geologische geschiedenis van het gebied en richt zich voornamelijk op de meer recente ontstaansgeschiedenis van de Waddenzee en de eilanden.

Hij licht toe welke processen en dynamiek daarbij een rol spelen. Ook komt de vraag aan de orde wat gaat een mogelijk versterkte zeespiegelstijging betekenen voor de toekomst van ons Waddengebied?
Locatie: Het Heerenhuis, Spilsluizen 9, Groningen

Dinsdag 17 december 2019, 19.00-21.30 uur
Meepraten over de VPRO Tegenlicht documentaire “Waterlanders”
De Meet Up is heel goed verlopen. Sfeervol en geanimeerd. Met kundige aanjagers.De zeespiegel stijgt en de bodem zakt. Maar hoeveel blijft onzeker. Hoe gaan we om met de fundamentele onzekerheid omtrent de zeespiegelstijging?
De verwachtingen omtrent zeespiegelstijging lopen zeer uiteen: van 30 centimeter tot 1 meter in de komende 100 jaar.
Doordat de projecties zover uiteenlopen, gaat het bedenken van mogelijke oplossingen gepaard met veel onzekerheid. Immers, bereiden we ons voor op een situatie waarin straks half Nederland onder water staat, of stijgt de zeespiegel straks maar nauwelijks? Het omgaan met deze ingebedde onzekerheid – ook wel deep uncertainty genoemd – is de voornaamste uitdaging waarvoor ingenieurs, landschapsarchitecten en beleidsmakers zich gesteld zien. Welke oplossingen zijn dusdanig wendbaar dat ze toepasbaar zijn op alle mogelijke scenario’s?
Deze VPRO Tegenlicht Meet Up Groningen werd opgeluisterd door drie experts en een moderator:
Nienke Busscher, project coördinator van het Kennisplatform Leefbaar en Kansrijk Groningen. Nienke is gepromoveerd op de sociale impact van grootschalige landaankopen in Argentinië en ze is geïnteresseerd in machtsstructuren bij spanningen tussen de lokale bevolking, de overheid en het bedrijfsleven. In haar huidige functie fungeert ze als ‘verbindingsofficier’ tussen kennis en de maatschappij.
Annet Kempenaar, Rijksuniversiteit Groningen, is landschapsarchitect en onderzoekt de rol, positie en invloed van de gemeenschappelijk ontwikkeling van ruimtelijke vergezichten. Veel kritische keuzes liggen (nog) in de toekomst. Verbeelding en visualisatie stimuleert het denken hierover, maar wie denkt en beslist er mee, waar liggen de kritische keuzes, en welke samenleving hoort bij de voorgestelde ruimtelijke toekomst?
Tsjeard Hofstra deed de opleiding communicatie aan de Hogeschool Leeuwarden. Na een aantal jaren ondernemerschap in evenementen en marketing is hij momenteel werkzaam als projectleider van de Fossielvrije weken en werkt hij aan diverse projecten bij Urgenda. Daarnaast is Tsjeard verbonden aan Circulair Friesland in de rol van aanjager mobiliteit.   Zijn expertise ligt in het realiseren van projecten van concept tot uitvoering.
Marije Tempel, de moderator van de avond, studeerde Human Geography en Urban Planning, in Nederland en Canada. In die tijd ontstond haar interesse in het Noordpoolgebied. Zij volgde aan de RUG de studie Culturele Geografie met een focus op de Arctic. Ze verbleef op Spitsbergen en deed daar onderzoek naar de bewoners en hun band met Spitsbergen. Momenteel werkt Marije als projectmanager.
Deze Meet Up was onderdeel van VPRO Tegenlicht Meet Up Groningenen werd geïnitieerd door Nivon Groningen-Assen

Lezing ‘Groningen en de Drentsche Aa’

Dinsdag 19 november
Spreker: Jan van den Broek

Volgens de kroniekschrijver Johan Rengers van Ten Post (1542-1626) ligt Groningen op een ‘stert van Drentlant’. Ten oosten van deze ‘Drentse staart’ stroomt de Hunze, aan de westzijde de Drentsche Aa. Vorig jaar is de Hunze besproken, nu is de Drentsche Aa aan de beurt. Over dat riviertje is (en wordt) veel geschreven, maar daarbij gaat het meestal over de loop en loopjes in de provincie Drenthe. Het accent ligt doorgaans op de geologische, natuurlijke en ecologische aspecten. In de voordracht van 19 november 2019 staat de betekenis centraal die het riviertje voor de stad Groningen heeft gehad. Ook zal aandacht worden geschonken aan de waterstaatkundige problemen die het Drentse water in de lage omgeving van de stad veroorzaakte.

Over de spreker: Jan van den Broek (1945) was werkzaam in het archiefwezen, verricht onderzoek op het terrein van de Groninger geschiedenis en publiceert de resultaten daarvan in boeken, tijdschriften en op de website www.vanlauwerstoteems.nl.

Locatie Humanistisch Centrum, W.A. Scholtenstraat 2, Groningen
Datum & tijd dinsdag 19 november 19.30 – 21.30 uur
Kosten: Nivon lid/ introducé € 3,50; niet leden € 5.00; bijdrage thee/koffie € 1.00
Aanmelden eerlijkgroengras.groningen@nivon.nl of 050 541 7010